Sự du nhập khoa học và kĩ thuật phương Tây vào Đàng Trong thế kỉ XVI – XVII
Tóm tắt
Thế kỉ XVI-XVII đã chứng kiến sự phát triển vượt bậc của ngoại thương Đại Việt so với các thời kì trước và sau này. Sự xuất hiện của người Bồ Đào Nha và một số giáo sĩ Dòng Tên ở Đàng Trong không chỉ thúc đẩy sự phát triển thương mại, mà họ còn được chúa Nguyễn tận dụng/sử dụng nhằm gia tăng tiềm lực quân sự, tri thức về khoa học tự nhiên, kĩ thuật. Thực tế là trong quá trình hoạt động ở Đàng Trong, người Bồ Đào Nha đã giúp chúa Nguyễn tiếp cận được thành tựu của khoa học và kĩ thuật (KH&KT) quân sự của phương Tây. Bên cạnh đó, một số giáo sĩ Dòng Tên bằng những tri thức của mình, cũng đã dần du nhập trực tiếp y học và thiên văn học phương Tây vào Đàng Trong.
Tài liệu tham khảo
1. Alexandre de Rhodes (1994) (Hồng Nhuệ dịch), Lịch sử vương quốc Đàng Ngoài, Thành phố Hồ Chí Minh, Ủy ban Đoàn kết Công giáo.
2. Charles B. Maybon (Nguyễn Thừa Hỷ dịch) (2011), Những người châu Âu ở nước An Nam, Nxb. Thế giới, Hà Nội.
3. Lê Xuân Diệm (2011), Vị thế Nam Bộ thời cổ (Tiếp cận từ cổ địa đến cổ sử. Bài viết in trong Kỷ yếu khoa học lần thứ hai trong khuôn khổ Đề án khoa học xã hội cấp Nhà nước: Phan Huy Lê (Chủ nhiệm): Quá trình hình thành và phát triển vùng đất Nam Bộ, Nxb. Thế giới, Hà Nội.
4. Nguyễn Mạnh Dũng, Nguyễn Sinh Hùng, Vai trò của khoa học - kĩ thuật trong cuộc cạnh tranh giữa người Bồ Đào Nha với Hà Lan ở Mallacca và Đại Việt thế kỉ XVI-XVII, Tạp chí Lịch sử quân sự, số 8, 2019, tr. 69-78.
5. Nguyễn Văn Đăng (2010), Vài nét về quan xưởng ở Phú Xuân thời các chúa Nguyễn, Tạp chí Nghiên cứu Lịch sử, số 1, tr. 64-69.
6. Lê Quý Đôn (1995): Vân Đài loạn ngữ, Tập 1, Nxb. Văn hóa Thông tin, Hà Nội.
7. Lê Quý Đôn (2007): Phủ biên tạp lục, Nxb. Văn hóa Thông tin, Hà Nội.
8. Hoàng Xuân Hãn (1982): Lịch và lịch Việt Nam, Tập san Khoa học Xã hội, Paris, số 9, tháng 2.
9. Dương Văn Huy (2007), Chính sách hướng biển của chính quyền Đàng Trong, Tạp chí Nghiên cứu Lịch sử, số 8, tr. 64-75.
10. John Kleinen, Bert van der Zwan, Hans Moors và Ton van Zeeland biên tập (2008): Sư tử và Rồng, Nxb. Thế giới, Hà Nội.
11. Nguyễn Văn Kim (2006): “Xứ Đàng Trong trong các mối quan hệ và tương tác quyền lực khu vực”, Tạp chí Nghiên cứu Lịch sử, số 6.
12. Nguyễn Văn Kim (chủ biên) (2011): Người Việt với biển, Nxb. Thế giới, Hà Nội.
13. Trần Trọng Kim (2012): Việt Nam sử lược, Nxb. Văn học, Hà Nội.
14. Phan Khoang (1967): Việt sử xứ Đàng Trong, Nhà sách Khai Trí, Sài Gòn.
15. Li Tana (2013): Xứ Đàng Trong: Lịch sử kinh tế - xã hội Việt Nam thế kỷ XVII-XVIII, Nxb. Trẻ, Thành phố Hồ Chí Minh.
16. Lê Nguyễn Lưu (2017), Quân đội xứ Đàng Trong: Pháo binh, Tạp chí Nghiên cứu và Phát triển, số 4 (138), tr. 50-64.
17. Vũ Dương Ninh, Nguyễn Văn Kim (chủ biên): Một số chuyên đề Lịch sử Thế giới, tập II, Nxb. Đại học Quốc gia Hà Nội.
18. Những người bạn cố đô Huế (2001), Tập VIII, 1921, Nxb Thuận Hóa.
19. Những người bạn cố đô Huế (2003), Tập XVIII, 1931, Nxb Thuận Hóa.
20. Quốc sử triều Nguyễn (2002): Đại Nam thực lục, Tập 1, Nxb. Giáo dục, Hà Nội.
21. Trần Nam Tiến (2012): Quan hệ giữa chúa Nguyễn với Bồ Đào Nha ở Đàng Trong (từ thế kỷ XVI-đến thế kỷ XVII), Tạp chí Nghiên cứu Lịch sử, số 7, tr. 37-48.
22. Trần Thị Vinh (Chủ biên) (2017): Lịch sử Việt Nam, Tập 4: Từ thế kỷ XVII đến thế kỷ XVIII, Nxb. Khoa học xã hội, Hà Nội.
23. Trần Trọng Kim (2012): Việt Nam sử lược, Nxb. Văn học, Hà Nội.
24. Lê Bá Vương (2019), Tôn giáo của người Chăm ở Đàng Trong (thế kỷ XVII-XVIII) và chính sách của các chúa Nguyễn, Tạp chí Nghiên cứu Lịch sử, số 6 (518), tr. 19-32.
25. Anthony Reid (1993): Southeast Asia in the Age of Commerce 1450-1680, Volume 2: Expansion and Crisis, Yale University Press.
26. Boxer (1980): Portuguese India in the Mid-Seventeenth Century, Oxford University Press, Delhi.
27. Evelyn Bernette Ackerman, The Intelectual Odyssey of a French Colonial Physician: Jules Regnault and Far Eatern Medicine, French Historical Studies, Vol. 19, No., 4 (Fall 1996), p. 1083-1102.
28. Fédéric Mantienne (2003): The Transfer of Western Military Technology to Vietnam in the Late Eighteenth and Early Nineteenth centuries: The Case of the Nguyễn, Journal of Southeast Asian Studies, 34 (3), p. 519-534.
Tải xuống
Đã Xuất bản
Cách trích dẫn
Số
Chuyên mục
Giấy phép
Tác phẩm này được cấp phép theo Giấy phép quốc tế Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 .
